Begeshova U.N
20.10.2023
Öğretim görevlisi Begeshova. U.N.
Kazak Ulusal Kızlar Pedagoji Üniversitesi
Almatı, Kazakistan
Özel kıyafetlerin güvenli çalışma koşulları sağladığı ve verimliliğin artmasına yardımcı olduğu bilinmektedir. Kazakistan iş kıyafeti piyasası 5-7 yıl önce bir kaos halindeydi. Komuta idari ekonomik sistemin çöküşüyle birlikte yerleşik ticari bağlar parçalandı, tedarik sistemi kökten değişti ve olası iş kıyafeti tüketicilerinin sayısı azaldı. İşçilerin can güvenliğini sağlamak amacıyla işçilere koruyucu kıyafet, el koruması ve diğer kişisel koruyucu ekipmanların sağlanmasının iyileştirilmesine yönelik tedbirler alınmaktadır.
- İstatistiksel verilere göre Kazakistan'da çalışma çağındaki nüfus sayısının azalmasına rağmen iş kıyafeti ihtiyacı her yıl yaklaşık %15-20 oranında artmaktadır.
- İş kıyafetine olan talebin hızlı büyümesi ve ‘işe girme’ eşiğinin nispeten düşük olması yeni üreticileri ve piyasa operatörlerini cezbetmektedir. Almatı şehrinde 5'ten fazla büyük iş kıyafeti üreticisi ve yaklaşık 30 orta ve küçük işletme bulunmaktadır [1].
Analistlere göre profesyonel kiyafet pazarları en hızlı şekilde Almanya, Fransa, İngiltere ve diğer İskandinav ülkelerinde gelişiyor. Avrupa'daki en yaygın özel profesyonel giyim otelcilik, kamu yemek servisi sistemi, yol hizmeti ve perakende şatış sektöründe kullanılmaktadır. Hem Kazakistan'da hem de Avrupa'da özel kıyafetlerin en büyük müşterileri inşaat sektöründeki şirketlerdir. Kazakistan'ın iş giysi pazarının kapasitesi sadece gelişmiş Avrupa ülkelerinin pazarlarının kapasitesinden değil, aynı zamanda Rusya ile karşılaştırıldığında daha önemli ölçüde düşüktür. Günümüzde Avrupa'da özel kıyafetler koruyucu, iş, profesyonel, gündelik, iş ve üniforma gibi beş ana kategoriye ayrılmıştır.
Ancak yabancı uzmanlara göre, yakın gelecekte bu derecelendirme önemli ölçüde basitleştirilecek ve üç ana türe-günlük iş, hafta sonu ve iş kıyafetleri olarak belirlenecek.
- Orta sınıfın özel kıyafetleri veya “Avrupa kıyafetleri”. Uzmanların belirttiğine göre, bu kategorideki giysiler Kazakistan pazarında sadece birkaç yıl önce ortaya çıktı. Bu elbiseler kumaş, donanım ve terzilik kalitesiyle geleneksel iş giysilerinden farklıdır: yapılan işin doğasına daha iyi uyum sağlar ve aynı zamanda kurumsal tarzın belirli bir unsurunu da taşır. Genellikle şirketin kurumsal renkleriyle işletmenin sembolleri veya logosuyla süslenmiş, tasarlanmıştır. Giysilerin estetik tarafını da unutmamalıyız. Onlar rahat olmalı ve kişiye yakışmalı, düzgünlük, temizlik hissi yaratmalı ve bir de şirket çalışanlarını süslemelidir. İş kıyafetleri, üniformalar ve diğer çeşitli iş kıyafetleri oluştururken çok çeşitli fikirler yerlerini alacaktır. Orta sınıf iş kıyafetlerinin Kazakistan pazarında yakında ortaya çıkmasına rağmen, tüketiciler arasında "sıcak bir tepki" buldu (pazar payı zaten %30-40 civarında).
Pek çok işletmenin üst düzey yöneticileri, kurumsal iş kıyafetlerinin şirketin olumlu bir imajının oluşmasına yardımcı olabileceğine ve rekabette ek bir avantaj haline gelebileceğine inanıyor. Bu nedenle, tamamen faydacı işleve ek olarak iş kıyafetleri, en anlayışlı yöneticilerin zaten tam anlamıyla kullandığı ek bir pazarlama aracı olarak hizmet vermektedir.
Kazakistan pazarında yasal olarak faaliyet gösteren şirketlerin (hem büyük hem de küçük) çoğunluğu bu sınıfa ait giyim üretimi yapmaktadır. Bu sınıftaki kıyafetleri tasarlarken müşterinin bireysel ergonomik gereksinimleri dikkate alınmakta ve standart dışı tasarım çözümleri kullanılmaktadır. İş kıyafeti pazarında “moda trendlerini” oluşturan da bu kıyafetlerdir. Lüks giyim genellikle yurt dışında üretilir ve ana tüketicileri de yatırım yapan yabancı şirketlerdir. Bununla birlikte, adil olmak gerekirse, Sınırlı Sorumluluk Şirketi ‘Sirius’, Sınırlı Sorumluluk Şirketi ‘Kazakistan Textile Line’ gibi bazı Kazakistan işletmeleri "uygun kalitede" kumaşlara sahip olsalar yabancı ustaların ürettiği elbiselerden daha kötü olmayan iş kıyafetleri üretme konusunda oldukça yetenekli olduklarını belirtmek gerekir. Ülkemizde iş kıyafetleri hem ithal hem de yerli üretimi temsil etmektedir. Uzmanlara göre, yerli ürünler kuşkusuz aslanın pazar payını % 60'a kadar işgal ediyor. Bu daha yüksek fiyat rekabetçiliğinden kaynaklanıyor. Ancak son zamanlarda uzmanlar, ithal ürünlerin fiyatlarında düşüş eğilimi olduğunu fark etti, bu durum ithalatçıların pazar paylarını artırma isteğiyle açıklanıyor. Bugün, Kazakistan iş kıyafeti pazarında aşağıdaki operatör kategorileri açıkça ayırt edilebilmektedir.
Üreticiler. Bu kategoriye dahil olan şirketler iş kıyafeti dikimi ve satışı ile uğraşmaktadır. Analistler bu kategoriye hem “özerk” dikiş işletmelerini hem de büyük sanayi işletmelerindeki tekstil fabrikaları temelinde faaliyet gösteren dikiş atölyelerini dahil ediyor. İş giysilerinin üreticileri ve yöneticileri arasında ana tedarikçi şu anda SSŞ ‘Sirius’, SSŞ ‘Kazakistan Textile Line’, SSŞ ‘Tehbitservis (Almatı şehri), UPP KOS ve ‘Bolşevichka’ konfeksiyon Fabrikası (Kostanay şehri), ‘Azurit’ dikiş ve örme atölyesi (Lisakovsk şehri). Bu kategoriye giren aracı kurum ve şirketlerin kendilerine ait üretim tesisleri bulunmamaktadır. İşlerini şu şekilde kuruyorlar: iş kıyafeti üretimi için son tüketiciden sipariş alıyorlar ve bunu üreticiye veriyorlar. Arabuluculuk yapan işletmelere uzmanlar, iş giysilerinin yerli üreticilerinin bölgesel temsilciliklerini içerir. Ticaret yapan işletmeler. Bu operatör kategorisi esas olarak ithalatçılardan ve bölgesel temsilcilerden oluşmaktadır. Kazakistan iş kıyafeti pazarı satışlarının özellikleri göz önüne alındığında, bu kategoriye dahil olan şirket sayısı nispeten azdır. Özel kıyafetler dikmekle uğraşan işletmelerin tam sayısı belli değil, belki de kimse bilmiyor. İş kıyafetleri, özelleştirilen büyük hazır giyim fabrikaları ve özel girişimciler tarafından üretilmektedir. Üretilen ürün hacimlerine dayanarak, iş kıyafetleri üreticileri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir: ayda 300'den fazla iş kıyafeti üreten büyük üreticiler. Pazarlamacılara göre, Kazak pazarında faaliyet gösteren büyük üreticilerin sayısı azdır – genel olarak, büyük işletmelerin payı için üretici şirketlerin sayısı% 10'dan fazla değildir. Bununla birlikte, az miktarda olmasına rağmen ürettikleri ürünler aslan payını alır.
Ürünleri, endüstriyel kompleks ve mesleki eğitim kurumlarının büyük imalat işletmeleri tarafından talep edilmektedir. Ayda 100 ila 300 kompleks üreten orta ölçekli üreticiler. Bu “ağırlık” kategorisine ait işletmeler, iş elbisesi imalatçılarının büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır (bazı kaynaklara göre, toplam imalatçı sayısının %70-80’ine kadar). Ürünleri, ucuz iş kıyafetlerinden elit üniformalara kadar neredeyse tüm fiyat segmentlerinde sunulmaktadır. Orta büyüklükteki iş kıyafeti üreticilerinin hizmetleri, çok sayıda özel iş temsilcisinin ordusundan yararlanmaktadır. Ayda 100 takıma kadar iş kıyafeti üreten küçük üreticiler. Bu üretici kategorisi, Kazakistan iş kıyafeti pazarına "yeni gelenlerden" oluşmaktadır.
Yavaş yavaş, müşteri çevresinin genişlemesi ve üretim hacimlerinin artmasıyla, küçük işletmeler orta ölçekli işletmelere ‘dönüşüyor’ ve onların yerine yeni üreticiler geliyor. Operatörlere göre, bugün Kazakistan'ın iş elbisesi pazarında arz talebi önemli ölçüde aşıyor. Önemli sayıda üreticilere göre, fiyat indirimi her zaman rakiplerle mücadelede en etkili yol değildir [2]. Kazakistan iş kıyafeti pazarı, üreticilerinin karlılık oranının sektördeki en yüksek seviyeden düşük olmasına rağmen, dünyanın en hızlı büyüyen pazarlarından biridir.. Ancak üreticiler istikrarlı talebe güvenebilirler. İş kıyafeti üreticilerinin pazarı 90'lı yıllarda yürütülmeye başladı. Aynı zamanda uzmanlara göre, iş giysilerinin satışları her yıl% 15-30 artarken, önümüzdeki iki veya üç yılda piyasa% 50 oranında artabiliyor. Tasarımcılar bu eğilimi, üniformasız çalışmanın yasak olduğu endüstrilerin hızla gelişmesi, üniforma modası ve güvenlik ayakkabıları ile kişisel koruyucu ekipmanlara olan talebin artmasıyla açıklıyor. Uzmanların oybirliğiyle yaptığı tahminlerine göre, geniş ürün yelpazesi Kazakistan iş kıyafeti pazarındaki başarının bileşenlerinden biridir. Bu nedenle, birçok şirket tüketicilere sadece ‘her durumda’ ürünleri değil, aynı zamanda farklı fiyat kategorilerinde (en ucuzdan en üst düzey ürünlere kadar) ürünler sunmaya çalışmaktadır.
Hemen hemen her işletmenin ürün yelpazesi genellikle şunları içerir:
- Yazlık ve kışlık iş kıyafetleri. Genel endüstriyel kirliliğe karşı koruma sağlar. Bu iş elbiseleri, pamuklu tulumlar, gömlekler, önlükler, kamuflaj elbiseleri, iş elbiseleri, yalıtımlı ceketler, vatkalı pantolonlar, kapitone ceketlerdir. Bu aynı zamanda Avrupa standardına göre yapılmış iş kıyafetlerini de içerir: tulumlar, takım elbise (tulum + ceket + beyzbol şapkası), yalıtımlı takım elbise. İş kıyafetlerinin imalatı için hem yerli hem de ithal karışık kumaşlar (pamuk/polyester, pamuk/polyester), çeşitli özel işlemlere tabi tutulan brandalar, yağ ve su itici, yağ ve petrole dayanıklı, ayrıca asit veya alkaliye dayanıklı v.s. kullanılır. Uzmanlara göre günümüzde iş kıyafetlerinin büyük çoğunluğu ithal kumaşlardan üretiliyor. Kazakistan üreticilerinin ürünlerinden üretilen iş kıyafetlerinin payı sadece %10-15'tir. Giysilerin geri kalanı Rusya, Belarus, Polonya, Hollanda, Kore, Hong Kong ve Orta Asya ülkelerinde üretilen kumaşlardan üretiliyor. Günümüzde iş giysilerinin üretiminde, kural olarak, yüksek mukavemetli, yırtılmaya ve aşınmaya dirençli, ‘Orton’, ‘Greta’, ‘Klasika’, ‘Kometa’, yüksek kaliteli pamuklu kumaşlar (dimi grubu) ile yüksek oranda higroskopisite ve diğer faydalı özelliklere sahip yeni nesillere karışımlar (pamuk/polyester, pamuk/polyester) kullanılmaktadır.
Bu nedenle, günümüzde tasarımcılar şık iş kıyafetleri yaratmak için aktif olarak malzeme ve kaplamalar üzerinde denemeler yapıyorlar.
Kaynaklar
-
The current state of supplying installation personnel witn working clotnes in accordance witn the conditions of numan vital activity: U.N. Alashabaeva / "Science and Society" Held by SCIEURO in London, 23-30 March, 2015 стр 9-13, - ISPC ISBN: 978-1-90866-49-4S87-92
2. Development of students' critical thinking in clothing design. Khabarshi-Vestnik pedagogic sciences, Abai at. KUPU, No. 4 (64). 2021. B. 143-149.
